Аксана Спрынчан

Вершы

* * *

А нехта ж жыў
у залатым стагоддзi
для мовы нашае...
А мы з табой цi за свае правiны
цi за чужыя
папалi ў iншыя.
А мы з табой ужо прайшлi
памiж стагоддзяў,
i трэцяга не дадзена
I ўсё, што скажам мы на роднай мове,
пакiнем гэтым.
А нехта ж дойдзе
па дарозе са словаў нашых
(калi, канешне, яна не будзе
занадта вузкай)
у золата стагоддзяў.


* * *

Рагнеда за тысячу год таму
пачуе Слова ад Аксаны
i не захоча рабычыча разуцi.
Гарыцвет будзе заўсёды квiтнець
успамiнам пра волю
для Гарыславы.
Анастасiя замолiць грахi мае,
з болем зiрне вачыма мамы...


Да святла

      Аляксею Яскевiчу
      
Ты прынёс Купалу
чырвоную ружу,
Не на магiлу,
не да помнiка –
паклаў ля яго акна.
«Зваў з путаў на свабоду,
зваў з цемры да святла» –
чуе ружа голас Купалы,
«На свабоду» –
кожным шыпом.
«Да святла» –
кожным пялёсткам.
Твая чырвоная ружа
ля акна Купалы –
да святла.


* * *

Днём вулiц крыжы
перасякаюць мяне.
Ноччу раскрыжоўваю
адзiную вясковую вулiцу.
На згорбленай хаце
па складах чытаю назву –
«Дзя-цiн-ства».


* * *

Чорным квадратам Малевiча
гараць дзевяць цёмных вокнаў
сярод цьмянага святла астатнiх.
А хто там жыве?


* * *

Натуршчыца –
парабчанка i муза,
скутая мастацтва путамi,
узвышаная яго вечнасцю.


* * *

Вецер шалее ў маiх валасах,
i я ўжо не-я, а Мядуза Гаргона.
Людзi не глядзяць на мяне,
разбягаюцца па хатах
(вiдаць, чыталi
мiфы старажытнай Грэцыi).
Нiхто не хоча ўбачыць
нараджэнне Пегаса –
адсекчы мне галаву.
Можа, вось гэты?..
Ды не...
Адным валуном
стала болей
на Беларусi.


* * *

Чаму ўсе кажуць,
што ў мяне няма слыху?
Я ж чую, як дзiвосна
спяваюць жабы.
Не мне ж не хапае слыху
пачуць прыгажосць.


* * *

Вецер разносiць
крокi мае,
сiвыя,
як дзьмухаўцы...
Нехта пачуе iх, калi
вернуцца стагоддзi
з вайны.


* * *

Шукаю тое,
што яшчэ згублю.
I нехта мне
ўвесь час дапамагае.
губляць...


33-i тралейбус

На замерзлым шкле
пакiнула сваю далонь –
як след у стагоддзях,
як прывiтанне iм.
Хлопчык маленькi сказаў:
«Мама, я таксама хачу
зрабiць так,
каб было ўсё вiдаць».
I пачуў у адказ:
«Ты ж у мяне разумны,
гэтая цёця
абавязкова захварэе».


* * *

I ворагу не пажадаю:
ашукацца ў пошуках сябе,
дачакацца чакання смерцi,
атрымаць неўмiручасць.


* * *

Успрымаць жыццё па-фiласофску –
адзiная магчымасць яго ўспрымаць,
прымаць не зусiм прамым,
зусiм не прамым
(з усiм...).


* * *

Каханне ў глыбiнях сяброўства
як жамчужына
ў глыбiнях
ракавiны,
мора,
чыёйсьцi мары.


* * *

Ты прыходзiш,
як ЛiМ,
па пятнiцах.
Адчуваю
крокi слоў у Вечнасць
i смеласць,
з якою адчыняеш дзверы:
– Мой дзень!
I мой...
I я чытаю твае думкi,
i залiсваю фiялетавыя лiтары
на фотаздымку ў ЛiМе
(прабач, белапенны лебедзь
вачыма Васiля Дранько).
У адным з красавiкоў
iх надрукуюць у газеце,
i ты здзiвiшся,
як проста ўсё супала
ў маiм натхненнi –
ЛiМ, пятнiца i ты...
I яшчэ белыя крылы...
I мара, што аднойчы завiтала –
разгортваць ЛiМ
штодзень.


У парку,
стомленым зiмой...

У парку,
стомленым зiмой,
перабiраць сухое лiсце
пад промнем сонца красавiцкага,
у промнях шчырасцi тваёй...
Глядзець у розныя бакi
i бачыць, як Яно мiльгае
вавёркай рыжаю...
Яно... Як у Купалы, –
Безназоўнае.

У парку,
стомленым зiмой,
дзе не куе гады зязюля,
выстуквае раман нам дзяцел,
чырвона-чорны,
Яго падслухвае
Стэндаль.
Страсць абуджаецца
ў прыродзе...

У парку,
стомленым зiмой,
гуляе
красавiцкi сон.


* * *

Шэрай зязюляй
накуваю табе гадоў.
Жаўруком заспяваю –
убачыш неба.
Ластаўкай буду лятаць над зямлей
папярэджваць няшчасцi.
Мудрай савою
пакажу празрыстыя днi начэй.
Чырвонай грудкай гiля
на снезе белым
нагадаю пра мiнулае
i будучыню Радзiмы.
Белым буслом i чорным
падзялю жыццё на палосы.

Толькi птушкаю шчасця
стаць для цябе
не змагу.


* * *

Калi я ападу ў знямозе
на шэры снег тваёй тугi,
не пераблытай –
не сняжынка –
я бежанка крывавай бiтвы,
адкуль вядзе свае гады
мой горад
вечна малады,
бо вечна ён пасляваенны...
Так, ты – не вой,
i, зразумела,
не пераносiш чырвань снегу.
Заплюшчы вочы...
Я растану,
як толькi памяць адпачне
на берагах тае Нямiгi,
дзе кроў нiхто шчэ не лiе.


* * *

      Дзеду i бацьку

Упасцi з неба
ў iншыя нябёсы
так проста,
калi глядзiць
паэт паэту ў вочы
Упасцi з неба
ў iншыя нябёсы
так проста,
калi ты пад аховай
нябёсаў роду.