* * *
 
Жоўтае неба…
Цi бывае
калi-небудзь
жоўтае неба?
Што ўцiскае
душу ў глыбiню
разважанняў
пра ўсё –
пра нiшто?
Пэўна, жоўтае неба
наўмысна прыснiлася
сёння,
нагадала трывогi
мае:
ты з парваным
крылом
так далёка i нiзка.
I цяжкае
жоўтае неба
залiло ўсё
наўкол
едкiм колерам.
Ты – недзе там.
Я – недзе тут.
Я хачу абарвацца,
з табою
побач быць...
А кружу i кружу,
i кружу...
Крылы ёсць,
каб ляцець,
а не скласцi –
i падаць.
Я кружу i кружу,
i кружу…
Дасягнуць як зямлi,
калi жоўтае неба
наўкол?
   
   
Максiм Багдановiч
   
Сподак пабiўся.
Трускалкi рассыпаны.
Кроплi соку
заплямiлi 
яркiм
падлогу.
Аскепкi
няма каму
пазбiраць.
Трускалкi
растопчуць,
несучы хвораму
лекi.
Нехта,
глянуўшы ў твар,
не заўважыць
ужо чалавека –
нябожчыка.
«Не хачу…
Памiраць…» –
засмяглымi 
вуснамi.
Адзiнота.
Кнiга.
«Я не самотны…»
Морак.
Святло.


* * *

На небе
саспела поўня.
На вулiцах –
лiхтары.
Сыходзiм
з пыльных пакояў,
каб стрэцца 
i пагаварыць.
I ноч падбiраецца
блiжай –
наслухацца
нашых слоў.
На восеньскiм 
папялiшчы –
першага 
снегу святло.
Здаецца ўсё
iдэальным:
ад снегу –
да лiхтароў…

Але надыходзiць
ранне,
i трэба
iсцi дамоў.


* * *

Мне прыснiлася,
што твая дарога
стала раптам
лесвiцаю наверх.
Я цябе
адпусцiла
занадта спакойна
i сказала:
«Толькi пiшы
часцей».
А сама пайшла
па зямлi
нетаропка.
Для мяне
зачынены
дзверы й вокны,
ад мяне
схаваныя
рукi й вочы.
Я пайшла
далёка
i зусiм адна.
Не шкадуй,
не плач.
Мне прыснiлася…


* * *

	Памяцi У. Караткевiча

I нараджаюцца 
словы,
крэпкiя, бы арэх,
словы, якiя вымоўчваць,
якiя не выказаць –
грэх.
I раптам
той летуценнiк,
зямлi што не чуў
пад сабой,
драбнiцу гэткую
згледзiць,
якой усiм 
не вiдно.
I раптам
нечай далонi,
светлай, як маладзiк,
пасля прамоўленых словаў
прымроiцца
ржавы цвiк.
I будзе сiвець
павуцiнне,
распятае на камянях.
Пунсовая кропля
астыне
пры самым апошнiм «я».

26 лiстапада 2000 


Паэма на дзве хвiлiны

1

Дзве хвiлiны
пасля цяпла.
Верасень шчодры
на ржу i лiстоту.
Пра ненадзейнасць
пабiтага шкла
памятай.
Пра ўсё астатняе – 
потым.
Дзве хвiлiны
няшчырай пяшчоты.
Ветру спрабуеш
зiрнуць у твар
i адганяеш дажджы
ад вокнаў.
Дзве хвiлiны
тваёй адзiноты –
дзве хвiлiны,
як я сышла…

2

Я першы раз
углядаюся ў горад,
нiбы ў аблiчча
новага сябра.
Сыплюцца дробныя
колкiя словы,
а парасон
ратаваць адмаўляе.
Не прыпыняюся
на скрыжаваннях,
не абiраю
ў балючым ваганнi,
проста iду.
Проста ўсё адмаўляю,
што колькi крокаў назад
будавала…

3

Дом. 
Прымружаныя вокны.
Сцены,
ахутаныя туманам.
Рэхам агучаныя
пад столлю
словы нямыя
маiх спадзяванняў.
Дом.
У тым доме
нельга схавацца
ад бяздоннай вады 
парваных лужын.
Кволым лёгкiм маiм
невыносная радасць –
дыхаць цяжкiм 
паветрам
заштораных вулiц.

4

Недзе чакае мяне
паварот.
Гэта напэўна. А блiзка?
Далёка?
Хтосьцi падлiчыць
з дакладнасцю
крокi –
i патлумачыць
адлегласць.
Няўжо
я дасягну яго?
I не спынюся?
Дзесь павярну,
каб калiсьцi вярнуцца?..

5

Цяжка наноў
прывыкаць да знаёмага.
Падае долу
вада непрытомная.
Восень. I снiцца 
палёт павуцiнавы.
Восень. 
Галлё апяклося рабiнаю.
Гэта не я 
напужалася прысмеркаў,
сонцу клялася
ў адвечнай прыхiльнасцi.
Мерзне лiстота,
на сцежках забытая.
Мерзне душа,
што абдзелена шчырасцю.
Гэта не я
назаўсёды сыходзiла…

6

Цiха. Ад мяккiх
уважлiвых кропляў
шмат што пра восень
пачуў парк стары.
Шэпчуцца клёны.
Цi мне падалося?
Слова за словам
губляюць лiсты.
Хочаш, мы кiнем
тваю адзiноту
недзе мiж дрэваў
на лаўцы пустой?
Хочаш?
Чакаю пачуць:
«З асалодай…»
Здзеклiва рэха смяецца:
«З тугой…»


* * *

Куды нi глянеш,
паўсюдна
цьмяна ззяюць
лiхтары.
I памяць
вулак гарадскiх
нас вывучае.
У валасах
тваiх заблытаны
вятры,
а на руках маiх
пажоўкла
лiсця зграя.
Iдзем, 
у змрок iдзем, 
навобмацак –
не ўпасцi б.
Не заўважаем, 
што iмглiцца
шчасце
над дахамi.
Не пазнаем цяпла,
спяшаемся,
не беражэм дарогу, 
хоць ведаем:
канчаецца яна
ля нас,
адлюстраваных
вокнамi трамвая –
я ад’язджаю…


* * *

Далёка
мяне завядзе дарога
твая,
прапанаваная ветлiва.
Многа людзей,
а болей аблокаў
сустрэну я.
Мала скажу, 
а меней пачую
ад iх.
Буду iсцi,
пакуль скрыжаванне
не паставiць пытанне,
не запатрабуе адказу.
Адразу
спынюся,
завагаюся:
лёгка дарогi 
не абiраюцца.
Якая з iх 
мая самая-самая?
Якой прысвяцiцца?
Адэскi трамвай


* * *

Пакуль горад 
яшчэ не прачнуўся,
адшукаем дарогу
мiж вулак,
адшукаем 
няскончаны шлях.

Цiшыня
дазволiць
прабегчы трамваю,
вокны парасчыняе,
ператварыўшыся
ў неразборлiвы
дыялект
вялiкага горада.

Пройдземся,
як ходзiм заўсёды:
кругамi й доўга
па шляху
непачатым…
Няскончаным…


* * *

Дзень не дойдзе
да нас,
спынiцца на паўдарозе.
Вечны ранак
заплюшчыць
вочы лiхтароў.
Iмгла,
раскiдаўшы па вулiцах
доўгiя ценi,
пойдзе прэч.
Горад, дзе мы блукаем, –
гэта сцены,
сцены... 
Сцены,
зрэдку – блiзарукiя
вокны,
лапiнка неба высока.
Вечны ранак
прыходзiць
у вечны свет.


* * *

У горадзе
засынаюць святлафоры
й прачынаюцца 
лiхтары.
Мы шукаем гукаў,
а знаходзiм
маўклiвыя колеры
стомленых вулак.
Пыл нябесны
са скапялюшаных
дахаў
абтрасе прыбiральшчык
стары.
Ноч у далёкiх 
сваячках
у вячэрняй зары;
ноч,
хочучы завiтаць да яе
i, не ўспомнiўшы
адраса,
па ўсiм горадзе
разышлася,
кiнула на потым
шуканне 
i таньчыць у таннай
сукенцы з iмглы.


* * *

Горад плача.
Лiстотай разгубленых
дрэваў
плача горад
над першым
халодным святлом.
Звяне ўсё.
У пакiнутым
птушкамi свеце
ўсё мiне,
каб пачацца 
калiсьцi наноў.

Восень ходзiць.
Бурштын пакiдаючы
скверам,
ходзiць восень,
забылася на 
цяпло.
Вецер i
незадзьмутыя
зорныя свечкi.
Шэрасць скурчаных
ценяў
прызмрочвае шкло.


* * *

Горад, якога няма.
Наш адшуканы
горад.
Капелюшы на дамђх.
Пыльныя, сыпкiя
зоркi.

Як i куды 
нi йдзеш,
будзеш заўсёды
вяртацца.
Звычка пустых
трамваяў –
шлях прапаноўваць
табе.

Горад, 
што не iснаваў,
нам збудаваны
горад
цiха запалiць
поўню
ў небе твайго
акна.


* * *
 
Наш горад 
нiколi
не скончыцца.
Неба прыбярэцца
ў сузор’i –
у згорклыя гронкi 
зорак.
Неба будзе падавацца
нiзкiм i цяжкiм –
нехта напужаецца,
а iншы 
ўсiмi намаганнямi
будзе iмкнуцца
скрозь
нiзкае, цяжкае неба.
Але горад
нiколi
не скончыцца,
нават там,
высока.
А цi трэба?


* * *

Забудзься 
на бурштын
i на бяссонечнасць.
Няхай зацаравала
восень. 
Сённяшнiх
аголеных кляновых
правадоў
счарнелае,
учэпiстае голле
калоцiцца 
пад песенькi
вятроў,
пад песенькi, 
падобныя на стогны.
Апала ўсё:
ад спрахлага лiста –
да шэрага 
патрэсканага
неба. 
З далоняў дождж
сцякае –
не данесцi
да раздарожжа
сцюжнага цяпла...


* * *
 
I самотныя 
вокны
будуць глядзець
услед.
Супакоiм:
«Не назаўжды
пакiдаем!»
У нясцерпным
чаканнi
горад наш пажыве
ноч i дзень,
а пад вечар
не нас прывiтае.
Пакамечаным 
зоркам
прыснiцца сухая
раса,
i засмяглыя
хмары
нарэшце заплачуць
дажджамi.
Можа, варта
забыцца
i вярнуцца назад?
Хай ужо лiстапад,
хай нiхто не чакае…


* * *

Нас пазнаёмiць
з горадам трамвай.
Няспешна правязе
па ўсiх дарогах.
I мы глынем
з дажджоў
вады салёнай,
а захмялеем,
быццам ад вiна.

I застануцца
ў памяцi дамы,
з разгубленымi
ўсмешкамi на тварах,
што ўрэшце 
дачакалiся трамвая,
i як, не ўцямяць,
у яго ўвайсцi.


* * *
  
Нашто, мне не зразумець,
не ўцямiць, дальбог, нашто
не будзе ў свеце мяне
i не будзе яго?..
А нехта скажа, не так
тлумачу клубок несустрэч.
Мажлiва, мая вiна,
мой лёс – адыходзiць прэч.
У свеце не будзе нас,
спатканых адно аднаго.
А буду асобна я...
I будзе асобна ён.


* * *

Восень так знясiлiла
зямлю,
што не сустракаюць
сонца птушкi.
Я па зблытаных
крывых завулках
за табою
ў нiкуды iду.

Проста ходзiм,
бо вядзе дарога.
Проста восень –
на дваiх вясна.
Хай было пагодных
дзён замнога –
просяць рукi
кропельку цяпла.


* * *

Абарвецца вада
з нябёсаў.
Адаб’ецца вада
ў вадзе.
Гарызонту няма
для мора.
Мора дзе? 
А нябёсы 
дзе?
Толькi колюцца,
быццам джаляць,
камянi,
патанулыя ў хвалях. 
Мо мiж iх адшукаем
тайну?
Хвалi дзе? 
А вятрыскi
дзе?
Пахавалiся i замоўклi.
Вось i мора
заснула.
Толькi...
Толькi колюцца
камянi…


* * *

Лiстота спалiцца
i ападзе.
Пераплыве
на iншы бераг лета.
Пажылым дрэвам
будзе снiцца
сонца.
Як збегчы
ад надзённых
халадоў?
Галосiць 
неба цяжкiмi
вятрамi.
Усё заблытанае,
згубленае ўсё.
I толькi дождж...
За намi
пойдзе ён
услед,
як карацейшаю
дарога стане.


* * *

А там, напэўна,
што нi дзень –
дажджы.
I на тваiм
акне
павялi кветкi.
I фотакартка
выцвiла глядзiць
на жнiвеньскае
яблычнае лета.

I нехта –
толькi, ведаю,
не ты –
гуляе па тваiх
любiмых сцежках.
Твой кубак 
на стале стаiць пусты,
люстэркi
тваю ўзгадваюць
усмешку.

Маўчыць твая
гiтара.
Плечы ёй
самота пасiвелая
накрыла.
Усё знаёмае,
усё тваё
ўжо колькi тыдняў
цiха спiць пад 
чакання пылам…

Адэса, 2000


* * *

Прыснiўся вулкам
карагод завей.
I ранiцой,
забыўшыся на жнiвень,
яны паабсыпалi
з дрэваў лiсце –
чакаюць снегу.
Не прыходзiць снег.

I восень
прапаноўвае ўзамен
дажджы, падцукраныя
згушчаным туманам.
А вулкi дзень i ноч
жывуць ваганнем:
празаiкi-дажджы
цi лiрык-снег?


* * *

Учора ўвечары
паветра было запырскана
птушкамi,
што шукалi вялiкi
нябесны парасон,
а знаходзiлi
хмары.
Уначы саслiзнула
з нябёсаў маланка,
пабудзiла пажылы
бурклiвы гром.
Неба гушкала 
нованароджаны дождж,
а той усё
не хацеў засынаць,
прэч збягаў
i йшоў,
iшоў,
iшоў…
А пад ранак
усё здажджэла наскрозь.


* * *

Гэта была восень.
Вады далiла ў калодзеж.
Лiстотай далонек кляновых
прыбрала на досвiтку 
парк.

Восень была гаспадыняй
маёй дажджлiвай самоты.
Не – каб прайшла мiма,
павольна, ды ўсё ж
надышла.

Я думала, цi не позна
знайсцiся пад лiстападам,
а восень – то сонцам,
то слёзна
прасiла ў мяне
цяпла.

Дык вось чаго не хапае
ў свеце маiм абыякавым!
А я, што нi дзень, замярзаю
пад восень. Сагрэцца
як?


* * *

Не ўтрымацца
на тонкiх галiнках –
плача лiсце.
Лiстападзiць наш парк,
каб аднойчы
спалiцца.
Бачу неба 
ў люстэрках
апалай вады.
Што вярнулася
восень,
раскажаш не ты...
Мне пра гэта
дажджы
на акне лiст
напiшуць.
Сваёй ранiцы
будуць чакаць
халады.
Заспяшаецца 
сэрца сапсуты гадзiннiк.
Будзе ўсё
як заўжды.
Як заўжды
днi загiнуць,
тыя днi,
пра якiя
не напiшаш мне ты.


* * *

Мой цягнiк,
гарады паблытаўшы,
адшукаўшы
не свой вакзал,
паглыбляецца
ў згорклыя прысмеркi.

Вось i жнiўня
амаль што няма…
Вось i я
на яго забылася –
невыносная здрада
цяплу.
Заўтра восень
прыйдзе бяскрылая,
з майго неба
асыпле луску.

Пад сарванай
вадой
прастудзiцца ўсё.
I натхненне маё…


* * *

Чаму
звяла сонца апошняе
ў кветнiках
абыякавай восенi?

Цi ж не верыць мне
шэрым дням?

У пакой
лiст кляновы просiцца,
а не хочацца адчыняць.

Адмаркоцiцца, адгалосiцца,
i не будзе занятку
дажджам.

Першы снег
ападзе на няскошанасць
ссохлых траў.


* * *

Вось i адчай
не прымусiў чакаць.
Толькi страчай
цягнiкi.
Гнiся ў вятры
ды не чуй халады.

Лепей…
Надзею пакiнь.

Некiм заблытаны 
нiткi жыцця.
Сёння ў альтанцы
сустрэч
слухаць прытоена
буду не я
светлыя словы твае.

А для мяне
было моўлена кiмсь:
лепей 
надзею пакiнь.


* * *
  
Па залатанай дарозе
ад’язджаю.
Позна. Восень.
А напружаныя дрэвы
раптам просяць халадоў. 
Асыпаюцца надзеi, 
i лiстота парадзела.
Не ўцалее,
што жыло,
што квiтнела
пахкiм белым,
пасiвее
цi счарнее.
Поўню вецер
скiне з неба,
скiне ў лужыну, на дно.
Хто ўратуе?
I нашто?
Ад’язджаю.
Позна. Восень. 
Ты ж цi ўспомнiш?


* * *

У непагодны дзень
паветра волка-слёзнае.
Услед вятрам маiм
дамы глядзяць пагрозлiва.
I палiто набыў
лiхтар з суседняй вулiцы.
Да восеньскiх залеў
свет загадзя рыхтуецца.
Iду, куды вядуць
вятры мае сцюдзёныя.
Быць госцяю каму?
Каму быць незнаёмаю?
Адно не да цябе
па восенi вяртаюся,
бо памятаю шчэ,
кiм крылы мае зранены.


* * *

Я сёння буду 
чакаць цябе
да хуткага
невяртання твайго.
Сцiсну ў далонях
свой крохкi свет,
i за пыл палiчаць 
яго.
Я сёння буду
бачыць цябе
ў сваiх завiрушных снах.
Снежыць зiма... 
Ты ёсць, але –
побач з табой яна.
Я сёння прысвячу
табе
кляновы пажоўклы верш.
Мерзне на тваiм сэрцы 
снег.
Ты цiха скажаш:
«Не вер…».


* * *

Гвалт усчалi 
камянi –
ператварылiся
ў вадкасць.
I дасталiся
зямлi
пырскi ды першыя 
зазiмкi.
Восенi сонца
шкада;
каб анi промня
патрацiць,
каб анi йскрынкi
аддаць,
сонца зачынена
ў хмарах.
Пэўна, дождж 
праўду казаў:
восень не верыць
у шчасце.
Восень – прыроды сляза.


* * *

Ну каму якая справа
да таго, 
што ты сышоў?!.
Восень у дажджы
збiрае
крошкi маiх чэрствых
слёз.
Недзе птушак
сустракаюць,
тут – кляновыя 
лiсты
безлiччу птушыных
зграяў.
Дзень падвялы.
Ноч дрыжыць,
ад бяззор’я замярзае.
Ну каму якая
справа?!.
Ты не любiш халады.


Фотаздымак
     
Пыл замiнае дыхаць.
Змрок замiнае бачыць.
Недзе, я веру, ты ёсць,
дагэтуль неадшуканы.
Шуфляды, шуфляды,
шуфляды...
Шукаю. Жыццё мiнае.
Не ў той. Не.
I ў гэтай наўрад цi...
Нiхто не падкажа, якая.
А тысячы ўсмешлiвых
твараў
мяне вывучаюць
старанна,
ды раптам –
святло валошак!..
Цi ж я не пазнаю
пагляд твой?
I шэпчуць, паверыўшы,
вусны:
«Нарэшце вярнуўся».


* * *

Колер пакуты.
Колер агню.
Своечасова я запалю
цяжкiя гронкi рабiны
й крыўду,
нясцерпную крыўду.
Восень пакуты.
Лёгка заснуць, 
цяжка прачнуцца
да завiрух,
цяжка – у лужынах
кiнуць
крыўду, нясцерпную 
крыўду.
Холадна будзе
кволай расе.
Раптам паб’ецца
лямпавы свет,
раптам парвецца
шкляное жыццё.
Холадна будзе.
Сэрца тваё
верыць маiм далоням –
цёплае верыць
сцюдзёным?!